İşaret Dili Nedir? Nasıl Kullanılır? Genel Özellikleri Nelerdir?

İletişim kurmak insanlar arasındaki zorunlu durumlardan biridir. Her insan kendini anlatmak ve karşısındakini anlamak için ortak bir iletişim paydasında buluşmaktadır. İnsanlar arasındaki iletişim dilsel ifadelerle, vücut diliyle ve karşılıklı etkileşimle meydana gelir. Peki, işaret dili nedir, nasıl kullanılır?

İşaret Dili Nedir?
Dilsel ve işitsel yetisini kullanamayan sağır ve dilsizler ise kendi aralarında iletişim kurmak için el hareketleri ile mimiklerini kullanırlar. Jestlerle ve mimiklerle yapılan bu işaretlerin tümüne işaret dili denir.

İsaret dilinde ellerin ne kadar onemli oldugu vurgulaniyor

İşaret Dilinin Tarihsel Gelişimi
Tarihin her evresinde sağır ve dilsizler kendi aralarında anlaşmak için farklı işaret dilleri oluşturmuşturlar. 1576 yılında Girolomo de Cardano işitme engellilerinin bazı soyut kavramları anlatabildiğini saptamış, 1616 yılında Giovanni Bonifaccio da işaretleşmenin evrensel bir dil olduğu fikrini savunmuştur. 18. yüzyılda Filozof Condillac ise işaret dilinin esas olarak jestlerden türediği teorisini ilk ortaya atan isim olmuştur.

Tarih boyunca her işaret dilinin ortaya çıkması işitme engellileri bir araya getiren bir eğitim kurumunun oluşturulmasıyla gerçekleşmiştir. Aynı kurumlarda toplanmayan ve aile içinde kendilerine özgü bir işaretleşme dili kullanan kişiler ortak dile vakıf olamadıklarından sınırlı bir iletişim gerçekleştirilecektir.

El isaretleriyle Türk isaret dilinin harfleri

1700’lü yılların başında işitme engellilerin kullandığı işaretleşme sistemi, kendine özgü grameri olan bir dil olarak kabul edilmiş ve eğitim kurumlarının müfredatına girmiştir. 1817 yılında Thomas Gallaudet Amerika’da sadece işitme engelliler için eğitim veren ve ilk işitme engelli okulu olan eğitim kurumunu kurmuştur.

Türkiye’de İşaret Dilinin Gelişimi
Türk tarihinde işaret dilinin ne zaman ortaya çıktığı ve nasıl geliştiği sorusuna dair bir yanıta rastlanmamaktadır. Sınırlı bilgilerin olduğu Türk işaret dili hakkındaki en kesin yargı ise Batı’daki gelişmelerden farklı ve özgün bir işaret dilinin ortaya çıkarıldığıdır.

Evliya Çelebi’nin notlarından edinilen bilgilere göre 1500’lü yıllardan itibaren Osmanlı sarayında mahkemelerde iletişim sağlamak adına işitme engelliler görev yapıyordu.

Osmanlidaki isaret dili toplulugu

1902 yılında II. Abdülhamit tarafından açılan Yıldız Sağırlar Okulu ise bugünkü kullanılan işaret dilinin temellerinin atıldığı ilk kurumdur. Güncel işaret dili o günkü dilden çok farklılaşmış olsa da bu okulda Batı’nın geliştirdiği işaret dili sistemi de kullanılmamıştır. Yani, işaret dili bir gramer özelliği kazanamamıştır.

İşaret Dilinin Genel Özellikleri
Sözel dillerde olduğu gibi işaret dilinde de belli bir gramer yapısı bulunmaktadır.
Soyut kavramlar için kullanılan işaretler ortaktır ve beden dili bu kavramların anlatılmasında oldukça işe yaramaktadır.
Her ülkenin farklı dili olduğu gibi farklı işaret dili vardır.
Aynı coğrafyada bulunan fakat farklı sözel dilleri konuşan toplumların işaret dilleri birbirinden etkilenmiş ve birçok ortak işaret dili ortaya çıkmıştır.
Türk İşaret Dilinin Genel Özellikleri
Türkçe sözel dil ile Türkçe işaret dilinin gramer yapısı birbirinden farklılık göstermektedir.

Türk işaret dilinde eylem bildiren ifadelerde son ek bulunmaz. Türkçedeki çalışıyorum, geliyorum, gidiyorum gibi eylem bildiren ifadeler Türk işaret dilinde ‘’Ben – çalışmak, ben – gitmek, ben – gelmek gibi iki farklı yapıya bölünerek kullanılıyor.

renkli ellerle isaret dilinin farkliligi belirtiliyor

Türk İşaret Dili (TİD) soru eki bulundurmayan bir gramer yapısı oluşturuyor. Cümlenin soru cümlesi olduğunun anlatılması için mimikler ve jestler devreye giriyor. Dünyada işaret dili kullanımında en fazla mimik ve jestlerin kullanıldığı dil Türk İşaret Dilidir.

Türk işaret dilinse sıfatları ve filleri olumsuz yapmak için değil ifadesi kullanılır.

Fiillerde; gitmek değil, gelmek değil, içmek değil gibi,

Sıfatlarda; güzel değil, aynı değil, kolay değil gibi şekillerde kullanılır

Türkiye’de İşaret Dilinin Kullanımı
Türkiye’de son yıllarda işaret dili kullanımın önemi artmış ve birçok eğitim programı ile işaret dili eğitmenleri yetişmiştir.

Ellerle kalp isareti yapilmis

Haber kanallarında, açık oturumlarda, siyasilerin halka seslenişlerinde ve toplu gösterimlerde işaret dili tercümanları görev almakta ve iletişimin önündeki engelleri kaldırmaktadır.

Ayrıca GSM operatörleri de Türk işaret diline özgü uygulamalarla kişiler arasındaki iletişimi sağlamak için birçok proje geliştirmiş ve işitme engelliler arasında hızlı, kaliteli ve sorunsuz bir iletişimin gerçekleşmesini sağlamıştır.


kaynak;
https://www.nettercume.com.tr/isaret-dili-nedir/